- Wat als we LEVEN opnieuw centraal zouden stellen in onze denkkaders, in de eerste plaats in dat wat leidend is in ons westers denkkader: onze economie?
- Wat als we 'werk' en 'leven' niet als 2 verschillende entiteiten zouden beschouwen, maar als 2 zijden van eenzelfde medaille?
- Wat als we een verlangen naar ZINGEVING toevoegen als drijfveer om arbeid te verrichten, of bepaalde arbeid te weigeren?
Op deze snijlijn ontstond de term 'levensloopbaanbegeleiding', een samentrekking van bestaande termen als levensloopcoaching & loopbaanbegeleiding. Levensloopbaancoaching is een synoniem voor levensloopbaanbegeleiding.
Levensloopcoaching + loopbaanbegeleiding = levensloopbaancoaching, de discipline die mensen begeleidt bij het onderzoeken hoe ze zingeving kunnen toevoegen aan hun leven door bewuste keuzes in hun werk en leven te maken.
Wat is het doel van levensloopbaancoaching?
Een levensloopbaanbegeleider benadert de reflectie over de toegevoegde waarde van werk relationeel en holistisch door de noden van:
- de mens als individu, met zijn eigen ego
- de mens met behoeften als sociaal dier, in interactie met gezins- en familieleden & vrienden,
- de mens met behoeften als sociaal dier, zich groeperend in bedrijven en organisaties
- de noden van de maatschappij als sociaal weefsel, als netwerk waarin we al dan niet verbinden met elkaar,
- inclusief de noden van de fysieke plek waarin we die maatschappij 'vorm' geven
te onderzoeken in relatie tot elkaar.
Waarom is er nood aan reflectie over de woorden die we gebruiken?
Het tekort aan arbeidskrachten in België vormde de aanleiding tot dit artikel. Dit blijkt overigens niet enkel een Vlaams gegeven te zijn, in de USA kennen we 'the great resignation-golf' en in Nederland is de toestand vergelijkbaar met België.
Is het antwoord dat het Vlaams beleid bedacht - willens nillens zoveel mogelijk mensen zo lang mogelijk 'aan de betaalde arbeid' krijgen - duurzaam of innovatief, laat staan goed voor de planeet? Ik durf het als levensloopbaanbegeleider te betwijfelen en heb daar zo mijn redenen voor.
1. Mensen zijn meer dan een statuut
Beleidsmakers reduceren mensen gemakkelijkheidshalve - en ik vermoed onbewust - tot een economisch statuut, of 'status' van een individu of groep zoals:
- beroepsactief of niet, werkloos of werkend
- opleidingsgraad, gestudeerd of niet, graad van opleiding, denk aan stigmatiserende termen als 'hoog- of laagopgeleid' terwijl we ook over praktisch of theoretisch opgeleid kunnen spreken
- zelfstandig of in loondienst
- werkgever of werknemer
- jong of minder jong
- man, vrouw of X
- ziek of gezond
- met beperkingen of zonder
Dat kan beter, toch?
Mensen reduceren tot slechts één aspect van zijn / haar / hun persoonlijkheid doet onrecht aan de complexiteit van de mens én de complexiteit van het leven. Als we iets willen doen aan polarisatie, worden we ons maar beter bewust van de impact van de woorden die we in de mond nemen.
2. Hoezo 'arbeidsmarkt?'
Het veld, de ruimte waarin wij arbeid verrichten, hebben we tot een puur economisch gegeven herleid, zoals de term 'arbeidsmarkt' aangeeft. Een opvallende beweging die veel verraadt over onze dominante blik op werk en leven.
Door al die 'reducties' krijg je natuurlijk een erg beperkt beeld, één waarin mensen 'middelen' worden die afhankelijk van hun 'inzetbaarheid' op 'een markt' anders 'gevaloriseerd' worden.
Als je dat soort retoriek maar lang genoeg herhaalt, gaan mensen het vanzelf geloven want woorden creëren werelden. Voor je het weet reduceer je jezelf tot een louter economische factor. En dan zie je woorden als 'mamanager' ontstaan en hoor je moeders fier die terminologie hanteren.
3. Klopt de tweedeling werk - leven wel?
De dominante overtuiging dat 'werk' en 'leven' 2 afgescheiden elementen zijn - waarbij het tegenwoordig bon ton is om te beweren dat 'werk' MOET primeren op 'leven' als we tenminste de huidige welvaartsstandaard willen behouden - heeft behoorlijk nare gevolgen voor onze maatschappij als geheel.
Die overtuiging leide tot overconsumptie, uitputting van flora, fauna én grondstoffen, waardoor basisbehoeften als zuivere lucht, drinkbaar water, vruchtbare aarde, tijd, aandacht en ruimte in het gedrang kwamen
Dat zorgt voor uitputting van menselijke energie waardoor er van WELZIJN geen sprake meer is...
Of vinden we het écht normaal dat mensen tegenwoordig voor 'een goed gesprek' een 'professional' moeten raadplegen omdat ze geen tijd meer maken om te 'investeren in vriendschappen'?
Stel nu dat we een mensenleven niet langer reduceren tot een louter economische factor, dan kunnen we meteen de tweedeling die traditioneel tussen 'werk' en 'leven' wordt gemaakt OOK overstijgen.
Door bovendien rekening te houden met de context waarin wij leven en werken, verruimen we het perspectief nog verder:
Het leven reduceren tot métro-boulot-dodo doet dat leven oneer aan, reduceert mensen tot 'automatische piloten' en beperkt ons om het leven in zijn volheid te BELEVEN...
'Leven' kan echt zoveel meer zijn dan een lineaire opvolging van een schoolcarrière gevolgd door een loopbaan als professional, afgesloten door een pensioengerechtigde periode.
'Werk' houdt volgens de levensloopbaanbegeleidingsbenadering zoveel meer in, naast het inruilen van tijd tegenover geld.
Door werk en leven ruimer te interpreteren, betrek je bovendien meer partijen die via wie ze zijn en wat ze doen een toegevoegde waarde bieden aan onze maatschappij:
-
- mensen die onbetaalde zorgtaken of mantelzorg op zich nemen
- mensen die niet kunnen deelnemen aan het 'beroepsactieve leven' maar wel 'anders actief' zijn, bijvoorbeeld als vrijwilliger
- mensen die geen actieve professionele bijdrage kunnen leveren, maar daardoor anderen de kans geven om voor hen te zorgen
- gepensioneerden die nog actief blijven, hetzij in de opvang van kleinkinderen, hetzij als zelfstandige in bijberoep of in een bestuurdersrol of als mentor
- mensen die officieus in een land verblijven en daar wel werken, maar niet meegeteld worden in officiële statistieken
- mensen die kiezen voor een spirituele of religieuze bijdrage, in het klooster, als priester of ander geestelijk leider
- renteniers die geen arbeid hoeven te verrichten om in hun levensonderhoud te voorzien, maar mecenas zijn of bijdragen via belasting die ze betalen
- kunstenaars die dankzij patreons of een mecenas de wereld van levensnoodzakelijke schoonheid, voedsel voor de ziel voorzien
Wat als we een Hoger Belang meenemen?
Is het bovendien geen tijd om de vraag rond een hoger belang, het WELZIJN van ALLE leven op deze planeet luidop te stellen?
Zou het perspectief op 'een leven met ruimte voor zingeving en zorg voor elkaar', OOK een waardevol alternatief kunnen zijn?
Zou dat één van de redenen kunnen zijn waarom zoveel mensen afhaken van 'de arbeidsmarkt', al dan niet gewild of bewust?
Zou het kunnen dat:
- minder werken
- minder lang werken
- niet iedereen aan het werk zetten
op lange termijn ook waardevolle pistes zijn?
Zou 'minder' dan niet 'meer' zijn? Jason Hickel gelooft van wel en legt in zijn boek 'Minder is meer haarfijn uit hoe het zover is kunnen komen en hoe 'degrowth' de wereld kan redden. Bij degrowth hoort OOK een radicaal andere kijk op de rol die 'werk' in onze toekomstige levens zal vervullen. Want laten we wel wezen: al die efficiëntiebewegingen van de laatste decennia hebben nog nooit geleid tot mensen die minder uren moeten werken: ze leiden alleen maar tot mensen die nog langer, nog harder en met nog meer werken. Efficiëntiedenken zonder effectiviteitsdenken is heel foute boel.
De tijd dringt...
De tijd dringt om alternatieve pistes OOK te onderzoeken als we tenminste nog een leefbare planeet willen achterlaten voor toekomstige generaties.
Strategieën om dit te realiseren, zijn er al:
- Femma levert in België bijvoorbeeld mooi werk met 'eigen mix', een studie rond minder werken die ze ter beschikking stellen aan andere professionals
- In Frankrijk werkt men al jaren structureel minder uren
- In de Scandinavische landen zijn interessante experimenten aan de gang met de impact van uitgebreid vaderschapsverlof bijvoorbeeld
- en de piste van een basisinkomen duikt ook geregeld op
Wat kan jij zelf doen?
Via het stellen van 'levensloopbaanvragen' kan iedereen de valkuilen van een té eenzijdig blikveld vermijden:
- Zo kan jij als individu tijdens intrapersoonlijke reflectie dieper graven naar jouw gedroomde toekomst door het stellen van levensloopbaanvragen; verderop lees je daar een voorbeeld van
- Als onderwijsinstelling die studenten begeleidt bij het maken van een studiekeuze kan je 'breder' kijken en mensen niet enkel toeleiden naar 'de arbeidsmarkt', maar hen voorbereiden op het maken van bewuste keuzes rond een zinvol leven
- Als overheid kan je burgers ondersteunen door 'loopbaanbegeleiding' voor iedereen toegankelijk te maken, zonder beperking op leeftijd en aantal jaren ervaring en je kan factoren als zingeving en maatschappelijke bijdrage meer gewicht te geven tijdens het coachingstraject
- Mensen die outplacement aanbieden, kunnen afzien van het 'ASAP aan de slag proberen te krijgen' van deelnemers: introspectie vraagt nu eenmaal tijd
1. Wat kan je als klassiek geschoold loopbaancoach doen?
Om van 'loopbaanbegeleider' te evolueren tot levensloopbaanbegeleider is minstens de bereidheid tot ontwikkelingsgericht, relationeel en systemisch kijken nodig.
Behoeften van verschillende stakeholders - werkgevers, werknemers en de maatschappij als geheel - benader je als levensloopbaanbegeleider als gelijkwaardige onderdelen binnen de ontwikkeling van een groter geheel.
Je hanteert daarbij geen stapsgewijze, louter lineaire aanpak maar zet heel andere elementen én jezelf als instrument in.
Zo'n overgang vergt minstens een bewuste visie op je eigen werk en leven en op hoe jij zelf zingeving haalt uit jouw professionele bijdrage.
2. Wat kan jij als professional doen?
Doe aan introspectie
Jij kan als professional aan intrapersoonlijke reflectie doen, geïnspireerd door volgende levensloopbaanvraag:
In welk soort wereld wil ik leven?
En hoe geef ik dan best vorm aan mijn 'beroepsactieve levensjaren' ?
Professor Rudy Vandamme noemt dat 'deep evolvement' als professional bij de jou omringende wereld en citeert op zijn website deze Frederik Beuchner:
Het vinden van je hoogste zingeving spoort samen met
het ontdekken hoe je leven en werk een antwoord is op de diepe nood van de wereld...
Kantel je perspectief
Zo zou het zomaar kunnen dat jouw perspectief op 'werk' kantelt:
Want wie blijft doen wat hij altijd deed, blijft krijgen wat hij altijd kreeg...
Recente reacties