Mateloos rusteloos op zoek naar zingeving?

Mateloos rusteloos las ik het boek Rusteloosheid van Ignaas Devisch, hoogleraar etiek, filosofie en medische filosofie, uitgegeven bij De Bezige Bij. Toepasselijke uitgeversnaam trouwens met zo'n titel... 

Streven naar een betere balans, of naar meer passie?

Als levensloopbaanbegeleider begeleid ik ervaren, bevlogen en betrokken klasbakken die beslissen te willen kantelen naar een leven dat meer voldoening, meer zingeving schenkt. Makkelijker gezegd dan gedaan, vandaar schakelen ze mijn hulp in. Ze vertrouwen me wel 'ns toe te worstelen met het vinden van de juiste balans. Tijdsdruk is de grote boosdoener. Rusteloosheid omschrijven ze als een kwaal die moet bestreden worden. Het hervinden van evenwicht is immers de heilige graal.

Daarover schrijft Ignaas:

Vanwaar die koortsachtige zoektocht naar evenwicht? Misschien tekent dit de hedendaagse samenleving wel het meest: de overtuiging dat we onze rusteloosheid eenvoudig zouden kunnen wegredeneren, of door middel van één of andere cursus met een verdwijntruc laten verdampen…

Want bizar genoeg schept ‘niets doen’ ook rusteloosheid voor de meeste mensen. Anders kozen we toch met z’n allen bewust om écht minder te gaan werken en anders te gaan leven? Dat zie ik mijn klanten allesbehalve doen. Voor even, ja, maar dan heet dat ‘vakantie’ of ‘sabbattijd’. Of coronapauze...

Vermoedelijk bedoelen we ‘onrust’ in plaats van rusteloosheid, als kwaal.

Onrust ligt namelijk in het verlengde van het versnellingsproces.

Rusteloosheid ontstaat als we klagen over drukte en tegelijkertijd bang zijn voor verveling. ...

Logisch: het leven is alles wat we hebben en daarom willen we er het maximaal haalbare uithalen.

• Is ‘minder werken’ of ‘tijdelijk stoppen met werken’ op zich dan wel een afdoend antwoord om de heersende golf aan burn-en bore-out een halt toe te roepen?
• Is structureel verlangzamen het enige juiste medicijn om mensen hun bevlogenheid en betrokkenheid te laten ontdekken of hervinden?

Is daar niet vooral passie voor nodig en vakmanschap ook? Maar hoe hervinden mensen dan hun passie? Wel:

Rusteloosheid kan evengoed de motor zijn van passie en creativiteit…Passie doorbreekt misschien het evenwicht in ons leven, maar wat stelt een evenwichtig leven zonder passie voor?

In weerwil van de vraag ‘hoe bereik ik een evenwicht?’ keert Ignaas in zijn boek de kwestie om: sinds wanneer moeten wij in balans zijn?

Is zoeken naar zingeving zinvol?

Vaker nog dan op zoek te zijn naar evenwicht, zeggen ook mijn klanten vooral op zoek te zijn naar zingeving!

Daarover schrijft Ignaas in zijn boek het volgende:

We zijn rusteloze wezens en geen enkel verlangzamend leven zal dat verhelpen – dat bewijst hij ook uitvoerig in de rest van zijn boek. Rusteloosheid is trouwens geen probleem: zij vormt de drijfveer voor een interessant en creatief leven.

…

Dit betekent niet dat we harder moeten werken, maar wel dat we onze mateloze rusteloosheid best inzetten voor die dingen die het leven de moeite waard maken, wat dat ook mag betekenen.

De kern van 'kantelen', zit hem in dat laatste: samen met mijn klanten ontdek ik wat voor hen dingen zijn die hun leven de moeite waard maken. Want dat is natuurlijk heel persoonlijk.

Tegelijkertijd ben ik er samen met de schrijver van overtuigd dat het nefast is voor mensen wanneer de verbinding tussen hard werken en wat hen dat oplevert zoek is. Maar in plaats van ons dan te beklagen over de tijdsdruk waaronder we gebukt gaan, is het wellicht zinvoller om ons over de zin van onze activiteiten te bevragen.

Het kunnen verbinden van de persoonlijke levensmissie aan een organisatie-of bedrijfsmissie geeft immers altijd voldoening!

Maar wanneer we het gevoel hebben dat wat we doen, zinloos is, dan wordt arbeid dodelijk voor de creativiteit.

Een vaak gehoorde klacht ook in mijn praktijk. Wij mensen willen immers het gevoel hebben dat de activiteiten die we stellen ertoe doen. ‘Ik wil impact hebben!’ hoor ik mijn klanten vaak zeggen. En het Tayloriaanse managementdenken met zijn versnippering van taken heeft ervoor gezorgd dat we vandaag heel fragmentarisch werken en onze rol in het grotere geheel nog amper zien of vatten.

We realiseren ons vaak niet dat we meebouwen aan een machtige kathedraal, we zien onszelf slechts als een metser van een muurtje... Daar heeft gebrekkige communicatie van leiders - die vooral manager zijn - in veel van onze bedrijven ook wat mee te maken.

De kernvraag is daarom niet hoe we aan de drukte kunnen ontkomen, wel hoe we meer rekening kunnen houden met het ervaren van zin of levensvervulling in de activiteiten die we ondernemen, of in de zoektocht ernaar.

Of is zoekend zijn op zich al zinvol?

Let op dat laatste zinsdeel: ‘of in de zoektocht ernaar’. Hier ben ik Ignaas zo dankbaar voor!

Ik hoor mezelf geregeld aan gehaaste klanten - die me vragen hoe snel ze door zo’n kantelcoachingstraject kunnen laveren - vertellen dat het proces ook z’n rechten heeft. Je gelooft toch zelf niet dat je in enkele weken kan kantelen? Wat heb je dan bereikt? Meer van hetzelfde tijdens je coachingstraject als in het dagelijks professioneel leven…

Is het niet veel interessanter om echt te voelen wat zo’n proces met je doet, hoe het je hart, lijf en leden, je hoofd én ziel beroert?

Gelukkig komen mijn klanten daar altijd zelf achter. Meestal begint het kantelen echt op het moment dat ze me bellen en vragen of ze de volgende afspraak nog even mogen uitstellen. Omdat ze voelen nog niet klaar te zijn met het reflectieproces. Ze weten dan intuïtief meer tijd nodig te hebben om te denken, voelen en te experimenteren.

‘In een leven vol stress en tijdsdruk keer je de zaken niet om door het individuele leven nog meer onder controle proberen te krijgen. Het streven naar evenwicht of de verwoede pogingen tot meer controle op onze levensomstandigheden bieden geen uitweg, maar maken veeleer deel uit van het niet bereiken van een evenwicht.

Moeten we wel een evenwichtig leven nastreven of is ons streven ernaar een zoveelste uiting van onze rusteloosheid? En trappen we daarmee niet in de val die we juist denken te ontlopen?’

Ik nodig jou van harte uit om mee na te denken over deze vragen. En natuurlijk begeleid ik je graag bij het vinden van de antwoorden. Vul daartoe het formulier in, ik contacteer je telefonisch om verder af te stemmen hoe jij kan kantelen naar een rusteloos leven, vol zingeving: