INNERPRENEUR, INTRAPRENEUR OF ENTREPRENEUR?
Wist je dat ondernemerschap in vele vormen komt? En dat veel mensen die heel 'ondernemend door het leven gaan' allesbehalve in het traditionele beeld van 'de ondernemer' passen?
Denk aan:
- jongeren
- 50 plussers
- alleenstaande ouders en moeders
- alle andere genders dan 'masculien'
- allochtonen
- vrijwilligers
- mensen die zelf niet in een ondernemersnest opgroeiden
- mensen die niet beroepsactief zijn omdat dat even niet lukt
- zelfstandigen die een faillissement achter de rug hebben
- mensen die ooit opgebrand raakten en weer rechtkrabbelden, wijzer dan ooit
- werknemers of ambtenaren die zich zeer ondernemend gedragen
Vaak weten zij niet eens hoe ondernemend ze wel zijn, omdat het hen ontbreekt aan herkenbare rolmodellen, aan mentoren die hen wijzen op hun potentieel...
Op websites van organisaties die zich zogenaamd richten op 'ondernemers' - vlaio, unizo, voka, vbo om er een paar te noemen - zie je nog altijd vooral witte mannen van middelbare leeftijd in grijs pak afgebeeld. Op televisiekanalen zoals Kanaal Z is dat ook zo. En als we eerlijk zijn, zien we dat beeld in raden van bestuur, in managementteams én in de politiek ook nog altijd bevestigd. Macht en beslissingsbevoegdheid zit nog heel vaak bij één specifiek 'profiel' in onze maatschappij.
Het ontbreekt die bredere groep ondernemende mensen bovendien niet enkel aan rolmodellen, het ontbreekt zowat iedereen aan kennis over de verschillende statuten die bestaan in ons land. Onbekend is onbemind. Zelfstandigen vinden wat van werknemers en ambtenaren én andersom, terwijl ze in veel gevallen geen idee hebben hoe het IS om in dat statuut actief te zijn. Statuutblindheid noem ik dat. En dat heeft nare gevolgen voor het ondernemerschap in ons land:
De onzekerheid die veel mensen terecht linken aan het zelfstandigenstatuut, belemmert 'ondernemende mensen' vaak om zich te wagen aan de sprong naar dat statuut; anderzijds storten nog teveel mensen zich in het statuut van zelfstandige, omdat ze vooral graag 'ondernemend willen leven', maar absoluut wel de veiligheid van een werknemers-, of ambtenaarstatuut nodig hebben. Die veiligheid verdienen zelfstandigen immers ook, maar da's voer voor een ander verhaal.
Kortom: dit kan beter, véél beter. Als ervaren loopbaanbegeleider trek ik het gegeven 'ondernemend in het leven staan' dan ook graag breder open...
Hoe klinkt 'ondernemen' in mensentaal?
Nogal wat mensen benoemen zichzelf niet als 'ondernemend' of 'ondernemer', terwijl ze wél ondernemend in het leven staan. Dat de invulling van de behoefte om 'te ondernemen' verschillende vormen kan aannemen, leren we jammer genoeg ook niet op school...
Ondernemend in het leven staan of willen staan, formuleren mensen bijvoorbeeld zo:
- ik wil een verschil maken, ik wil graag impact hebben
- ik wil succesvol zijn
- ik wil iets nieuws creëren
- ik wil deskundig zijn, als expert erkend worden
- ik wil mijn verantwoordelijkheid nemen
- ik heb nood aan autonomie & beslissingsbevoegdheid,
- ik wil een duidelijk mandaat
- ik zou graag meer risico nemen, als ik mocht...
- mij gaat het erom toegevoegde waarde te bieden
- ik wil me graag betrokken voelen bij een grote geheel, ik wil meer dan een kleine pion zijn
- ik vind het fijn om samen te werken aan een gezamenlijk gedragen doel
Het mag duidelijk zijn dat de wereld nood heeft aan ALLE ondernemende mensen, ongeacht hun achtergrond, drijfveren of type ondernemerschap. We hebben immers heel wat uitdagingen voor de boeg de komende decennia.
Laat ik hier daarom eens een ander licht schijnen op drie verschillende types 'ondernemende mensen'.
PS: de term 'hij' kan je vrijelijk veranderen door 'zij' of 'hen' in dit artikel.
Wat typeert een entrepreneur?
Een entrepreneur heeft een allesoverheersende behoefte een nieuw bedrijf te creëren, door nieuwe producten of diensten te ontwikkelen, door een nieuwe organisatie op te bouwen, of door een bestaand bedrijf over te nemen en naar eigen specificaties om te vormen
Niet enkel vanuit een creatieve drive om het eigen vakmanschap te kunnen tonen overigens - want na verloop van tijd komt er veel management kijken bij het runnen van een grote onderneming - eerder vanuit de drang te bewijzen economisch rendabel te kunnen zijn.
Geld verdienen is daarom vaak een maatstaf van succes voor de entrepreneur: vermogen vermeerderen, groeien, uitbreiden, zijn voor een entrepreneur heel tastbare manieren om te tonen aan de wereld wat hij bereikt heeft.
Je eigen naam geven aan het bedrijf, of aan wat je produceert, naast bepaalde statussymbolen, zijn gedroomde middelen om succes te manifesteren.
Soms zit deze gedrevenheid al heel jong in het bloed, maar dat is geen must.
Dit type ondernemer is vaak rusteloos, hongerig naar meer en heeft voortdurend nieuwe professionele uitdagingen nodig.
Seriële ondernemers zijn daar een mooi voorbeeld van: is het ene bedrijf succesvol? Dan kriebelt het al gauw om iets nieuws te proberen. En in dat nieuwe verhaal het bekende recept te herhalen...
Dit type ondernemerschap past prima in het traditionele plaatje dat we nog heel vaak in de media zien, in kranten als De Tijd, magazines als Trends en Knack + gelinkte TV kanalen.
Opvallend: wanneer atypische ondernemende mensen succesvol zijn als entrepreneur, zoeken zij zelden zelf deze media op. Zij verkiezen vaak te opereren 'in de luwte', waardoor het cliché van 'de ondernemer' keurig in stand blijft in de hoofden en harten van mensen. Ook wanneer dat beeld al lang niet meer klopt...
Wat is een intrapreneur?
Wie ondernemerschap in zich draagt én houdt van zekerheid, zoekt naar veiligere, minder risicovolle manieren om te ondernemen.
Soms manifesteert dit ondernemerschap zich in de beoefening van een hobby, naast het dagelijks werk. Ook in vrijwilligerswerk tonen veel mensen hun talenten met manifest meer zelfvertrouwen, dan ze dat ooit op hun werk doen.
Sommigen slagen er wél in hun ondernemerschap uit te drukken tijdens de uitoefening van een job in dienstverband, als leidinggevende of als lid van een managementteam, en soms ook als freelancer, als zelfstandige zonder personeel, die z'n talent ten dienste stelt van anderen, maar niet zelf actief op zoek gaat naar klanten.
'Ondernemerschap opnemen' kan immers ook een rol zijn, die je afhankelijk van de context in min of meerdere mate opneemt.
Wie graag ondernemerschap toont als werknemer in dienstverband of als ambtenaar, mag zichzelf intrapreneur noemen.
Je mag aan de slag met de middelen van anderen - zowel tijd, mensen als centen - en beheert deze middelen als ware ze van jou, met als maximum risico het verlies van je baan of opdracht.
Want meestal worden er clausules in arbeidscontracten opgenomen waardoor je vrijgesteld wordt van de eindverantwoordelijkheid, mocht het ooit fout gaan.
Dat is toch net even anders dan wanneer je met eigen middelen aan de slag gaat en zelf de risico's draagt, ook al ben je beschermd door het juridische kader van een vennootschap.
Uiteraard plooi je je in deze vorm wel naar de kaders, regels en procedures die door anderen bepaald werden. Je hebt minder autonomie dan als entre-of innerpreneur.
Maar intrapreneurschap kan veel voldoening geven, als je risico-avers bent en je je toch graag ondernemend opstelt.
Wat is een innerpreneur?
Steeds meer ondernemende mensen voelen zich niet goed meer bij de vorige types van ondernemen.
Met name 'sociale ondernemers' zoeken naar andere manieren om hun talent in de wereld te zetten, want zij vinden het entrepreneurschap:
- té hard
- te zeer vanuit ego gedreven, te weinig maatschappelijke waarde toevoegend
- te weinig ruimte voor waardengerichtheid, vakmanschap en zorg, teveel 'managerial' ook
- én moeilijk combineerbaar met andere rollen en levensdomeinen
In het intrapreneurschap kunnen zij hun ei dan weer onvoldoende kwijt:
- teveel vastgelegde structuren & processen
- te weinig ruimte om het anders te mogen doen
- te weinig mandaat ook
Voor hen is de derde vorm, het innerpreneurschap een aantrekkelijkere piste:
Een innerpreneur is iemand die het zelfstandig statuut gebruikt om een organisatie, producten of diensten op punt te stellen waarmee hij sociale verandering wil creëren; die al ondernemend persoonlijke voldoening en zingeving nastreeft, zowel op creatief, emotioneel als op spiritueel vlak
Omdat dit type het minst bekend is en weinig aandacht krijgt in de reguliere media, ga ik er graag wat dieper op in...
Kenmerken van een innerpreneur
- resultaatgericht, al worden zij vaak als zweverig getypecast, omdat 'ook oog hebben voor spiritualiteit en zingeving' snel wordt geïnterpreteerd als zweverigheid
- oplossingsgericht: ze denken liever in termen van mogelijkheden dan in termen van moeilijkheden
- grote nood aan autonomie, vrijheid én rechtvaardigheid
- weinig zin om te conformeren, omdat de status quo zelden leidt tot vernieuwing of innovatie
- grote liefde voor ambiguïteit, paradoxen, een afkeer van hokjesdenken en rigiditeit
- risicobereidheid: de toekomst of het eindresultaat nog niet kennen en er toch voor gaan...
Drijfveren van een innerpreneur
De drijfveren van een innerpreneur mogen dan wel lijken op die van een entrepreneur, toch zijn er boeiende verschillen:
- het willen realiseren van je eigen maximum potentieel
- door een verschil te kunnen maken voor anderen;
- impact hebben op iets dat groter is dan jezelf
- constant willen groeien door bij te leren en te verbinden, in plaats van door uit te breiden of op te kopen
- veel belang hechten aan menselijke relaties en
- de wereld als geheel zien en dat geheel willen verbeteren
Verder zijn innerpreneurs ervan overtuigd dat je maar beter doet wat je graag doet tijdens je leven. Zij kijken naar de wereld op een andere manier, hebben vaak een ander mens-en wereldbeeld dat afwijkt van het dominante wereldbeeld en laten zich leiden door hun waarden en onstuitbare drang om de wereld te onderzoeken en ontdekken, vanuit verwondering. Dus niet vanuit behoefte aan controle pf het verlangen om zaken te beheersen.
De nood om creatief te denken en je eigen, unieke pad te bewandelen is bij hen leidend, net als de behoefte om dingen te willen veranderen, ten voordele van grotere idealen.
Waarden van een innerpreneur
Waarden die innerpreneurs belangrijk vinden, zijn:
- de wereld om je heen niet zwart-wit, maar in vele tinten kleur zien
- authenticiteit: je leeft het ideeëngoed waarin je gelooft en waarover je praat voor
- sociaal activisme & idealisme
- persoonlijke groei en deskundigheid = belangrijk
- globalisme en ecologie: het grotere geheel heeft impact op alles
- bewustzijn: empathie voor anderen voelen, verschillende gezichtspunten kunnen innemen, persoonlijke ervaringen en leerpaden van anderen naar waarde schatten
Innerpreneurs willen een alternatief voor deze waarden:
- veel geld verdienen - of genereren - als prestige- en statussymbool
- de carrièreladder opklimmen als hoogste doel
- hip, trendy of fashionable zijn, veel 'volgers' hebben
- veel consumeren: ‘tijd = geld’ of ‘meer is beter’ als principes
- onbeperkte keuzemogelijkheden en fast moving als heilige graal
- masculiene energie, met fixatie op groei, eerder dan op bloei
- traditionele familie/gezin als enige gewaardeerde hoeksteen van de maatschappij beschouwen
Innerpreneurschap komt vaak op latere leeftijd bovendrijven. Laatbloeiende innerpreneurs hebben zo hun eigen statussymbolen. Voor hen primeert:
- de impact die ze kunnen hebben, hoezeer ze kunnen wegen op een beleid of ruimte krijgen voor iets alternatief
- de waarden en de vrijheid die ze genieten om autonoom hun ding te kunnen doen, in het voordeel van hun klanten / gebruikers - die ze liever in de spotlights zetten, dan zichzelf te promoten
- het forum of de financiële middelen die ze krijgen om hun boodschap, vakmanschap of creativiteit in de wereld te kunnen zetten
Zodra een innerpreneur heeft gevonden wat zijn passie is, is hij er de rest van zijn leven mee bezig...
Zoveel mensen, zoveel vormen van ondernemerschap
Innerpreneurschap spreekt een heel ander type persoonlijkheid aan dan de twee andere vormen. De ene vorm is overigens niet beter dan de andere: 'ondernemerschap' is een talent dat vele andere talenten herbergt en dat op vele manieren gestalte krijgt.
Maar het clichébeeld van 'dé ondernemer' mag wat mij betreft echt op de schop. Het mag plaats ruimen voor een genuanceerder beeld dat al in 1996, door Rebecca Maddox in haar boek Inc, your dream aan bod kwam. Maar cultuurverandering gaat blijkbaar traag...
Andere interessante linken voor innerpreneurs:
https://www.innerpreneurs.org/
https://www.socialeinnovatiefabriek.be/community
https://smartbe.be/nl/wie-zijn-wij/
https://www.tentoo.be/over-ons/
https://idealenschool.nl/gent/
Ben jij als innerpreneur op zoek naar een mentor of naar fellow innerpreneurs? Laat het me weten...